Hans Cok

Hans Cok (Rotterdam 1956) studeerde orgel en compositie aan het Rotterdams Conservatorium. Hij was cantor-organist in de Kloosterkerk te Den Haag en dirigeert en begeleidt tegenwoordig verschillende oratoriumkoren in de buurt van zijn geboorteplaats. Sinds 1975 is hij docent toetsen bij de Stichting kunstzinnige vorming toBe

Hans Cok heeft diverse religieuze koorwerken op zijn naam staan, zoals de Koraalfantasie over Psalm 46 voor mannenkoor en orkest, uitgevoerd in 1997, en The Throne, a Symphony of Worship. Dit werk, gebaseerd op het boek Openbaring, werd voor het eerst uitgevoerd in 2006.

Veel van zijn werk is uitgegeven bij Proza Musica, www.prozamusica.nl

Koffie met Cok

Op mijn verzoek om een telefonisch interview krijg ik vrijwel direct een e-mail terug met de uitnodiging om dit onder het genot van een kop koffie te houden. Plaats en tijd afgesproken, ik mag het zeggen. Het wordt De Bruine Boon tegenover het Museum Volkenkunde op 3 januari, 10.30 uur. Ik installeer me aan een tafeltje met uitzicht op de Stationsweg, ben ruim op tijd en bekijk aandachtig de in hun kragen gedoken voorbijgangers. Veel middelbare heren, nog geen Cok. De partituur, met Samson als geweldenaar tussen de pilaren, ligt uitnodigend voor me. Een half uur later zit de componist tegenover me. Een rijzige man met vriendelijke lichte ogen (blauwgrijs, grijsblauw?). Hij wacht geduldig tot ik van wal steek. Het zal gaan over inspiratie en hoe het werk Samson is ontstaan.

Het leven van de krachtpatser, die de deuren van de poort van Gaza op z’n rug naar een bergtop versleept, spreekt tot ieders verbeelding. Om aan de benodigde kleren te komen voor de oplossers van het mysterieuze raadsel ‘Spijze ging uit van de eter en zoetigheid van de sterke’, slaat hij dertig Filistijnen dood….. Bepaald geen lieverdje die Samson, die ook nog eens alles doet wat God verboden heeft. Desondanks wordt zijn laatste gebed verhoord. De ogen zijn hem uitgestoken en in gevangenschap, bespot en beschimpt, geeft God hem nog eenmaal zijn wonderbaarlijke kracht. God heeft hem niet verlaten. Zijn dood brengt de grootste overwinning op zijn vijanden; meer dan 3000 man worden bedolven als Samson de tempelpilaren omver duwt. De vergelijking met de kruisdood van Christus wordt gemaakt en Hans wijst nadrukkelijk op de kaft van de tussen ons liggende partituur. Waarom vraag ik niet op de man af of de bijbel wellicht Coks grootste inspiratiebron is? In een adem genoemd worden met meneer Bach is toch niet niks?

Het is alweer enige tijd geleden dat de twee Hansen, die van ons en Hans Cok, overeenkwamen het oratorium Samson uit te voeren; een wereldpremière! Hoewel het werk voor een mannenkoor geschreven is, zal het niet gebracht worden door het Dordts mannenkoor Bravi Bravi. Die eer valt te beurt aan Toonkunstkoor Leiden. Het aantal mannen is zelfs meer dan de vereiste 30. Nee, invloed op de keuze van de solisten is er niet geweest. Jammer? Nee hoor! Hij heeft alle vertrouwen in het uiteindelijke resultaat. De schitterende uitvoering van Dvoráks Stabat Mater van het Toonkunstkoor herinnert hij zich nog goed.

Aan een compositie van Hans Cok gaan vele improvisaties vooraf. Hij noteert ze en bewaart ze zorgvuldig om ze later te kunnen inschuiven. Uitstellen van het creatief proces, het componeren, is niet zinvol. Op een gegeven moment moet een werk geschreven worden, ongeacht of het ooit uitgevoerd gaat worden. Is het een hedendaagse trend om bestaande teksten te toonzetten? Wij zongen werk van Frank van Nimwegen, Michael Tippett en Carl Jenkins…… Ja, Brahms, Benjamin Britten en vele anderen in de twintigste eeuw deden het en de traditie wordt tot op heden voortgezet.

En beïnvloeding door andere componisten? In Samson zit een stukje uit de opera Tosca. Hans wijst me de passage aan. Alleen voor operakenners traceerbaar vrees ik. In Samson zijn ook gospelinvloeden. Even later haal ik de termen gospel en spiritual door elkaar. Rock en pop horen bij gospel, de spiritual bij de blues. Maar het zijn wel broertjes van elkaar hoor, vergoelijkt hij.

Een speciale plek om te componeren; rustig op vakantie misschien? Nee hoor, niet nodig, de gewone huis- tuin- en keukengeluiden hinderen hem niet bij het werk. Thuis musiceren de zoons en dochterlief zingt….. Op de valreep noemt Hans de naam Crouch in verband met inspirerende gospelmuziek. Een inspiratiebron? Google maar eens. Thuisgekomen doe ik dat; de naam is voluit Andraè Edward Crouch.

Beroemde kerel, zevenmaal een Grammy Award, en in het uitgebreide Wikipediaverhaal komen bekende namen zoals Elvis Presley, Paul Simon, Michael Jackson en Stevie Wonder langs. Vader Crouch vroeg eens aan de jonge Andraè: ‘If God gave you the gift of music to play and sing for him, would you do it for his glory all your life?’

Letta Frederiks